اثرات فشار هوا بر ریه های غواصان و آمبولی ریه

خون لختگی/آمبولی (Embolism)
هنگام صعود غواص به سطح آب،هوای داخل ریه ها تمایل به افزایش حجم پیدا می کند. حال چنانچه به هر دلیل در حین غواصی و هنگام صعود به سطح آب،نفس در سینه حبس شود هوای داخل ریه ها به دنبال افزایش حجم،باعث فشار آوردن به دیواره کیسه های هوایی می گردد و اگر غواص همراه با نگاه داشتن نفس خود به صعود ادامه دهد،آن گاه کیسه ها بر اثر ازدیاد فشار پاره و تخریب می شوند. در این حالت دیواره سلول های مذکور به حدی کشیده می شود که حتی امکان عبور حباب های هوا از دیواره و ورود آنها به موی رگهای خونی بوجود می آید و در صورت پاره شدن این دیواره،عبور حباب های بزرگتر نیز امکان پذیر می گردد.

  

ولی در صورت تنفس منظم و مداوم هوای اضافه از ریه ها خارج شده و ازدیاد حجم هم به وجود نمی آید. البته باید توجه داشت که خطر افزایش فشار دیواره کیسه های هوایی در 10 متر آخر صعود به سطح بیشتر است،زیرا تغییرات حجمی گاز وابسته به فشار در این فاصله،بیشترین مقدار را دارد ( حجم گاز از عمق 10 متری تا سطح آب،دو برابر می شود). لذا برای جلوگیری از بروز هرگونه خطر جدی حبس نکردن نفس به هنگام صعود به سطح،اهمیت بسیاری می یابد و باید توجه داشت که وقوع چنین مساله ای حتی موقع غواصی در استخرهای نه چندان عمیق نیز غیر ممکن نیست.
مهم ترین نتیجه کشیدگی دیواره کیسه های هوایی،عبور حباب های هوا از دیواره و ورود آنها به جریان خون است که خون لختگی هوا نام دارد. همچنین حباب های هوای گذرنده از دیواره ها می تواند باعث بروز عوارضی نظیر ایجاد هوا در قفسه سینه،خون لختگی میان پرده و زیر پوستی شود.

علاءم مشخصه خون لختگی  توسط هوا ( Air Embolism )
حباب های خروجی از کیسه های هوایی با ورود به جریان خون و وارد شدن به آئورت،میتوانند به هر قسمت از بدن راه پیدا کنندکه در نتیجه امکان توقف آنها در موی رگ های ریز نیز به وجود می آید واین مساله می تواند باعث توقف جریان خون شود و از رسیدن اکسیژن به اندام واقع در پشت حباب ها جلوگیری کند.
علائم و عوارض : آمبولی هوا معمولا در دقایق اولیه رسیدن غواص به سطح آب یا حتی قبل از رسیدن وی به سطح رخ می دهد و مشخصات آن عبارت از گیجی،خواب آلودگی،سرگیجه،دو دیدشدن،مشکلات تنفسی و قلبی و فلج شدن جزئی و کلی است که در موارد حاد می تواند منجر به مرگ غواص شود. در ضمن از نشانه های مهم این نوع خون لختگی که معمولا هم بروز می کند خارج شدن کف صورتی رنگ از دهان شخص حادثه دیده است.

باد شدگی قفسه سینه یا نکموتوراکس ( Pneumothorax )
هنگامی رخ می دهد که کیسه های هوایی ریه بر اثر انبساط تخریب و مقدار قابل توجهی از هوای آنها در پرده جنب جمع می شود و در این صورت به دلیل فقدان خلا در پرده جنب،ریه از کار می افتد.
علائم و عوارض : عبارت است از درد شدید و سوزش در قفسه سینه و بادکردگی و تورم قفسه سینه،همراه با سرفه های خون آلود و تنگی نفس شدید.

آمفیزم میانی ( Mediastinal Emphysema )
هنگامی که به سبب افزایش حجم کیسه های هوایی،به هر دلیلی،هوا از کیسه ها یا پرده جنب خارج گردد و به داخل قفسه سینه جریان یابد و در لابه لای بافت های اطراف قلب و رگ های اصلی گرفتار شود،باعث برگشت غیر طبیعی خون به قلب می شود و در نتیجه موجب ایجاد فشار غیر عادی روی راه های تنفسی می گردد که به این حالت،امفیزم میانی گویند.
علاءم و عوارض : اولین نشانه این عارضه،احساس درد در قفسه سینه است . همچنین هوای محبوسی که به ریه،قلب و رگ های بزرگ خونی فشار می آورد،باعث دشواری تنفس و احتمال از دست دادن هوشیاری می شود.

آمفیزم زیر پوستی ( Subcutaneous Emphysema )
هنگامی اتفاق می افتد که هوای خارج شده از دیواره های ریه به طرف گردن حرکت می کند و موجب تورم قسمت جلویی آن می شود.
علائم و عوارض : نشانه آن احساس برآمدگی در گردن و تغییر صدای فرد مبتلا است.نیز باید توجه داشت که این نوع آمفیزم معمولا با آمفیزم میانی همراه است.

درمان حوادث ریه و کشیدگی کیسه های هوایی :
تنها راه موثر درمان سندرم آمبولی هوا،تحت فشار قرار دادن سریع مصدوم در اتاق فشار و نوشاندن آب فراوان به وی به منظور رقیق کردن خون او برای جلوگیری از انسداد مویرگ ها توسط حباب های هوا است.البته استفاده از اکسیژن صد در صد خالص و یا تنفس مصنوعی نیز به عنوان کمک اولیه در مسیر انتقال مصدوم به بیمارستان می تواند کافی باشد.
نکته :
در زمان بروز حادثه ریوی،ابتدا باید فرد حادثه دیده را به بیمارستان منتقل کرد.